Trong cuộc sống xã hội hiện đại, con người ngày càng nhỏ bé và lệ thuộc vào khối lượng thông tin khổng lồ bao quanh mình. Con người luôn luôn mang trong mình câu hỏi lớn nhất ta đang ở đâu trên thế giới này? thử nghĩ rằng cách đây hơn một thế kỷ trong một ngày bạn chỉ có thể di chuyển tối đa vài chục km thì đến bây giờ, trong vòng vài tiếng, bạn đã ở xa nơi xuất phát vài nghìn cây số, đến một vùng đất mới đông đúc không kém nơi mình sống. Không có gì tuyệt vời hơn là có một thiết bị cho phép ta biết được chính xác nơi mình đang đứng. Đó là những máy thu tín hiệu vệ tinh định vị tọa độ, ngày nay những máy thu này được sử dụng ở khắp mọi nơi, trong công nghiệp, trong tìm kiếm cứu nạn, trong du lịch, trên những chiếc xe hơi bạn đang đi và nó cũng có thể ngay ở trên tay, trong túi áo của bạn.
Hệ thống vệ tinh dẫn đường toàn cầu (Global Navigation Satellite Systems – GNSS) bao gồm 3 hệ thống: GPS (Global Positioning System) là hệ thống 24 vệ tinh định vị vị trí của Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ. Ban đầu nó chỉ dùng cho mục đích quân sự, đến năm 1993 nó được chính phủ Hoa kỳ cho phép mở rộng sử dụng trong dân sự. GLONASS (Global Orbiting Navigation Satellite System) cũng có 24 vệ tinh do Nga chế tạo, cuối cùng là hệ thống GALILEO do EU phát triển bao gồm 27 vệ tinh chính và 3 vệ tinh dự phòng bắt đầu phóng từ cuối năm 2005 và sẽ được đưa vào sử dụng khoảng năm 2008. Trong thực tế, hệ thống của Nga hoạt động kém hiệu quả, chỉ có 7 trên 24 vệ tinh vẫn còn hoạt động, không thể phủ sóng tín hiệu lên toàn thế giới, hiện tại chỉ có mỗi hệ thống GPS gần như là độc quyền trong công nghệ định vị. GPS ngày càng được ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực có liên quan đến xác định tọa độ trong các ngành kinh tế, du lịch, an ninh…..
Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, chip phần cứng thu tín hiệu GPS ngày càng nhỏ đi, có thể tích hợp vào bất cứ đâu. Điện thoại cầm tay không tránh khỏi xu hướng đó, từ những chiếc điện thoại có tính năng GPS đầu tiên trên thế giới do Sprint Nextel – nhà cung cấp mạng viễn thông của Mỹ – bán cho nhóm khách hàng giới hạn là các tài xế xe tải đường dài từ năm 2002, hàng triệu điện thoại cầm tay có tích hợp GPS đã được bán ra. Nhược điểm của các sản phẩm GPS phone cách đây vài năm là phụ thuộc rất lớn vào nhà cung cấp dịch vụ mạng và phần mềm ứng dụng đóng, chỉ phát triển và sử dụng được trên những khu vực giới hạn. Bạn không thể mang các điện thoại GPS đó từ Mỹ sang Châu Âu để sử dụng. Khắc phục những yếu điểm đó chỉ có các thiết bị GPS phone sản xuất từ năm 2004, sử dụng nền tảng là các hệ điều hành như Symbian – với đại diện là Motorola A1000 – và năm 2005 với sản phẩm HP 6500 series sử dụng hệ điều hành Microsoft Windows Mobile. Với khả năng hỗ trợ các phần mềm định vị và dẫn đường cao hơn, dòng điện thoại này ngày càng được người tiêu dùng chú ý đến do những tính năng tiện dụng của nó mang lại.
Trong giới hạn bài viết này, ta chỉ điểm qua làn sóng các điện thoại chạy trên nền hệ điều hành Windows Mobile tích hợp bộ thu tín hiệu GPS. Các sản phẩm này đều mới được giới thiệu đồng loạt dưới một năm trở lại đây, đặc biệt chủ yếu trong năm 2006 này với 5/6 series được các nhà sản xuất nổi tiếng đưa ra:
Trước tiên phải kể đến một trong những điện thoại PocketPC tích hợp GPS đầu tiên là HP 6500 series với 2 phiên bản, HP 6510 không có camera, HP 6515 có camera. Được giới thiệu và bán vào cuối quý II năm 2005, với màn hình QVGA hình vuông 240 x 240, chip Intel Xscale PXA272 – 312Mhz, bàn phím cứng QWERTY đi liền, 2 khe cắm thẻ nhớ hỗ trợ. Thoạt nhìn qua nó khá giống với điện thoại Treo 600/650 nổi tiếng của Palm One. Với thế mạnh là nhà sản xuất thiết bị cầm tay chạy hệ điều hành Windows Mobile lớn nhất trên thế giới, HP đã thành công khi đưa ra sản phẩm PDA phone GPS này.
Phần cứng GPS của HP 6500 series có tích hợp công nghệ Assisted-GPS (A-GPS), một công nghệ mới liên quan đến GPS dùng chủ yếu trên điện thoại đi động nhằm tăng tốc tốc độ xác định vị trí và tăng cường khả năng thu tín hiệu ở môi trường trong nhà từ các vệ tinh GPS qua các máy chủ thông tin GPS. Đối với các bộ thu tín hiệu GPS tiêu chuẩn, tín hiệu được truyền từ vệ tinh trực tiếp xuống máy thu, thời gian để chip xử lý nhận tín hiệu và tín toán phụ thuộc vào vị trí, mức độ che khuất của bầu trời bởi vật cản….. cho nên thông thường các máy thu phải mất một vài phút để xử lý tín hiệu. Với A-GPS, các chip nhận tín hiệu do đã có một phần thông tin có sẵn về vị trí đường bay vệ tinh trong một khoảng thời gian nhất định, tín hiệu thu được xử lý rất nhanh, chỉ cần khoảng vài chục giây nó đã có thể trả kết quả vị trí tọa độ làm dữ liệu đầu vào cho chương trình dẫn đường. Để sử dụng được tính năng A-GPS, HP 6500 phải kết nối vào internet nhận gói thông tin dữ liệu GPS, gói thông tin này có thể sử dụng tối đa 52 tiếng tính từ thời điểm download. Sản phẩm HP6500 được phân phối chính hãng tại Việt nam có tặng kèm phần mềm dẫn đường dùng thử MapKing Asia nhưng rất tiếc dữ liệu Việt nam chỉ có Thành Phố Hồ Chí Minh nhưng cũng không đầy đủ. Với rất nhiều phần mềm hỗ trợ và dữ liệu bản đồ đa dạng, có gần như tất cả các thành phố lớn trên thế giới, chạy trên nền hệ điều hành Windows Mobile. HP 6500 là kẻ tiên phong cho xu hướng điện thoại thông minh tích hợp hệ thống định vị dẫn đường trong một năm trở lại đây.
Là sản phẩm đầu tiên, nó cũng không tránh khỏi những nhược điểm. Sản phẩm này là một trong những số ít sử dụng hệ điều hành WM 2003SE cuối cùng trước khi có phiên bản Windows Mobile 5 mới nhất của Microsoft. Màn hình QVGA với màn hình vuông 240 x 240 pixels bắt buộc các nhà phát triển phần mềm phải thiết kế lại giao diện phù hợp. Máy không có Wifi. Chip thu GPS nếu thiếu gói thông tin hỗ trợ A-GPS sẽ rất kém trong khi nhận tín hiệu định vị. Đây cũng là nhược điểm chung của tính năng A-GPS trong các thiết bị cầm tay.
Để bù đắp những nhược điểm đó, quý I năm 2006, HP đã giới thiệu phiên bản nâng cấp là HP 6900 series có hình thức rất giống 6500 series nhưng với CPU Intel 416Mhz, WIFI chuẩn B đã tích hợp đồng nghĩa với việc giảm đi khe cắm thẻ nhớ SD, chỉ sử dụng thẻ mini SD, chạy hệ điều hành Windows Mobile 5. Sản phầm đến tháng 7 năm 2006 mới được bán chính thức trên toàn thế giới hứa hẹn những cam kết tốt nhất về dịch vụ và chất lượng sản phẩm từ HP.
Sản phẩm kế tiếp trong bộ sưu tập GPS phone là Eten G500 của tập đoàn Trung Quốc Eten Corp. Được thành lập vào năm 1985, sản xuất chủ yếu các sản phẩm OEM và ODM trong ngành công nghệ thông tin. Bắt đầu sản xuất các sản phẩm cầm tay dựa trên nền Windows Mobile từ năm 2002 với sản phẩm P600 / P610 Pocket PC, Eten G500 là họ sản phẩm PDA phone mới nhất của Eten có tích hợp GPS. Với thiết kế kiểu dáng khá to và nặng so với người châu á. Eten được thừa hưởng những ưu điểm cấu hình phần cứng của đàn anh nó là M600 như đã giới thiệu trong số trước. Chip Samsung S3C2440 400 Mhz với tốc độ benchmark tương đương với Intel 520Mhz, bộ nhớ trong dành cho người sử dụng cực lớn 70MB, màn hình sáng rõ nét, Eten G500 ngoài tính năng GPS còn là một thiết bị tính toán di động đáp ứng mọi yêu cầu của người dùng.
Sử dụng chip phần cứng mới nhất thế hệ thứ 3 của hãng SiRF – SiRF Star III, Eten G500 khá nhạy khi bắt tín hiệu GPS, thông số tín hiệu trả về dưới một phút, rất tốt đối với các máy thu GPS tích hợp. Tuy nhiên, khâu thiết lập cấu hình và các cổng kết nối với phần cứng GPS khá khó khăn, tài liệu hướng dẫn kỹ thuật không rõ ràng, phần mềm GPS phải mua riêng là một trong những nhược điểm của nó. Không có wifi, sử dụng thẻ Mini SD cũng góp phần nào làm giảm đi sự thích thú đối với một sản phẩm mạnh như G500.
Fujitsu-Siemens Computers, liên doanh của 2 công ty công nghệ hàng đầu trên thế giới trong lĩnh vực máy tính cũng không kém cạnh khi đưa ra sản phẩm đầu tay PDA phone tích hợp GPS Pocket LOOX T800 series cũng với 2 phiên bản: T810 không camera và T830 có camera 2MP. Cấu hình khá đầy đủ: Intel 416Mhz, ROM 128MB, RAM 64MB, hoạt động trên 4 băng tần GSM, hỗ trợ 3G UMTS, wifi B/G, bàn phím QWERTY, có thể coi T800 là PDA phone 3G đầu tiên tích hợp GPS. Sản phẩm chưa bán chính thức trên thị trường nên không thể đánh giá gì nhiều về nó. Nhưng nhìn qua thông số cấu hình, ta có thể thấy nó là sản phẩm có kích thước màn hình thuộc vào loại nhỏ nhất trong các dòng PDA phone 2.4 inch, gây khó khăn khi đọc văn bản trên khung hình nhỏ như vậy. Chúng tôi sẽ trở lại sản phẩm này trong thời gian sớm nhất có thể nhằm cung cấp cho độc giả cái nhìn chính xác hơn về sản phẩm này.
Sản phẩm giới thiệu cuối cùng là Mio A701, phiên bản tiếng anh PDA phone GPS đầu tiên của hãng sản xuất PDA tích hợp GPS nổi tiếng Đài loan Mio Technology (một phiên bản khác dành cho thị trường Trung Quốc là Mio A700 có hình thức khác biệt nhưng cấu hình phần cứng là một). Là nhà sản xuất đầy kinh nghiệm trong các thiết bị cầm tay và thiết bị nhúng GPS chạy hệ điều hành Windows Mobile, Mio đã bước vào cuộc đua trong lĩnh vực sản xuất các thiết bị điện thoại PDA tích hợp GPS bằng sản phẩm A701. Mang trên mình phần cứng Intel tốc độ mạnh nhất đối với một PDA phone, nhưng trong các sản phẩm so sánh A701 là sản phẩm nhỏ nhẹ nhất. Phần quan trọng của nó là chipset xử lý tín hiệu GPS SiRF Star III mới nhất giống như G500, Loox T800s nhưng đã được Mio hỗ trợ bằng công nghệ A-GPS. Với những ưu điểm kết hợp như vậy, Mio A701 là sản phẩm điện thoại PDA tích hợp máy thu GPS nhạy nhất đến thời điểm này trên thế giới. Qua thử nghiệm cho thấy thời gian khởi động GPS đến khi có kết quả định vị tọa độ trên phần mềm chỉ khoảng 10 đến 12 giây, nhanh nhất trong các sản phẩm thương mại GPS PDA phone. Đi kèm theo nó là phần mềm MioMap v2 với dữ liệu một số thành phố lớn trên thế giới. Ngoài ra, nó cũng tương thích rất tốt với phần mềm dẫn đường nổi tiếng Tomtom. Có lẽ, điểm yếu duy nhất của nó là thương hiệu Mio trong tính năng điện thoại còn khá xa lạ với người sử dụng PDA.
Trên thế giới, ứng dụng về GPS đã len lỏi vào cuộc sống mọi người một cách gần gũi nhất. Nhưng ở Việt nam, các ứng dụng dân dụng trên nền PDA ít được phát triển một cách chuyên nghiệp, dữ liệu bản đồ định hướng có nhúng tính năng dẫn đường chỉ phát triển cho các yêu cầu đặc biệt, điều này làm giảm đi rất nhiều các tính năng mạnh của các sản phẩm trên. Chúng tôi đã sử dụng tính năng GPS trên HP 6515, Eten G500, Mio A701 với phần mềm OziExplorerCE và dữ liệu Hà nội lấy từ bản đồ du lịch để xác định tọa độ. Kết quả khá chính xác, tuy nhiên tính năng quan trọng nhất là dẫn đường (navigation) không thể có. Muốn làm điều đó đòi hỏi phải có công sức một tập thể phát triển ứng dụng cũng nhưng kế hoạch kinh doanh nó trên thị trường. Đây cũng là điều gửi gắm đến với các nhà phát triển phần mềm ứng dụng GPS của Việt nam của bài viết này.
